Potas – suplementacja w akwarium morskim
W ciągu ostatnich kilku lat, potas stał się jednym ze składników, które w akwarium morskim są coraz częściej aktywnie kontrolowane. Niby to normalne, bo przecież każdy akwarysta chce mieć zdrowe akwarium, ale skąd wzięła się ta moda na potas? Na obecny weekend miałem już zaplanowany inny artykuł. Jednak w ostatnich tygodniach dostałem kilkanaście zapytań o suplementację tego pierwiastka, więc postanowiłem przybliżyć Wam jego znaczenie i dozowanie.
Jeszcze parę lat temu temat suplementacji oraz poziomu potasu w akwarium rzadko był omawiany na forach internetowych. Mało kto dodatkowo dozował potas i jeszcze mniej osób mierzyło poziomy jonów K+ w solance. Przy filtracji metodą berlińską regularna podmiana wody pokrywała niedobory wielu mikroelementów. Na zainteresowanie się znaczeniem potasu w akwariach rafowych miało niewątpliwe znaczenie upowszechnienie się zbiorników z koralami kalcyfikującymi (SPS i LPS). Silne oświetlenie, intensywna filtracja biologiczna i chemiczna spowodowały, że korale kalcyfikujące już nie tylko po prostu „były” w akwarium, ale i rosły uzyskując najróżniejsze barwy. Pewnym elementem ułatwiającym poznanie własnego akwarium, było opracowanie domowego testu na poziom jonów K+, który mimo, że nie jest ani zbyt dokładny, ani zbytnio łatwy do przeprowadzenia, dał akwarystom kolejne narzędzie do walki o idealne parametry wody w akwarium.
Rysunek 1. – Zestaw testowy filmy Salifert do oznaczania potasu w wodzie akwariowej. Niewątpliwą wadą tego testu jest konieczność mycia fiolek w occie lub w kwasku cytrynowym po każdym użyciu. W przeciwnym razie fiolki nie będą się nadawały do ponownego użycia.
Drugim powodem zainteresowania się poziomem potasu w akwarium, było upowszechnienie się metod filtracji, które ogólnie mógłbym nazwać ogólnie metodami ULNS (Ultra Low Nutrient System) – systemami z ultra niskimi poziomami nutrientów. Chyba nie popełnię dużego błędu pisząc, że to firma Korallen Zucht ze swoim programem ZeoVit znacznie rozpropagowała potrzebę kontroli i suplementacji potasu w akwariach rafowych z koralami SPS.
Odniesienie do metody ZeoVit nie jest bezpodstawne. Większość naturalnych zeolitów (minerałów z grupy glinokrzemianów) ma tendencje do oddawania kationów (w tym jonów K+) w zamian za wiązanie jonów amonowych NH4+. Potwierdza to eksperyment Saliferta, który wykazał, że 39,4g „popularnego w handlu zeolitu” uwolniło w ciągu 24h 63mg K w jednym kilogramie wody morskiej o zasoleniu 35ppt. Natomiast jeśli chodzi o ubytki potasu to przyjmuje się, że odpowiadają z to właśnie bakterie hodowane na zeolitach, które intensywnie konsumują jony potasowe, również z kolumny wody. To może sugerować, że przy stosowaniu innych metod probiotycznych (nawet bez stosowania zeolitów) kontrola poziomu potasu ma istotne znaczenie.
Potas jest pierwiastkiem, którego optymalny poziom ma dość wąski zakres stężenia. Przyjmuje się, że dla typowego akwarium rafowego optimum leży pomiędzy 380-400mg K na litr. Nie stwierdzono, aby kilkuprocentowe odchyły stanowiły jakieś realne zagrożenie dla kondycji korali. Można więc przyjąć, że wyniki w zakresie 350-380mg/L oraz 400-430mg/L nie powinny spotykać się z gwałtownymi reakcjami akwarystów, choć powinny zasygnalizować potencjalny problem i zachęcić do delikatnej korekty.
Rysunek 2- Test na potas firmy Red Sea zawiera mały zestaw do filtracji oraz bibułę filtracyjną. Takie rozwiązanie w dużym stopniu oszczędza fiolkę, ale jest bardziej czasochłonne.
Większość popularnych soli trzyma prawidłowe poziomy potasu, więc ewentualne większe odstępstwa od optimum wynikają albo ze zwiększonej konsumpcji, albo z przedawkowania. Jednak dzięki dostępnym testom na potas możemy stosunkowo łatwo kontrolować jego poziom.
Znaczenie potasu dla korali
Jony potasu mają znaczenie w metabolizmie korali. Potas odgrywa istotną rolę w transporcie składników pokarmowych koralowych w miękkich tkankach, w tym substancji odżywczych dostarczanych przez zooksantelle. Potas ma również znaczenie dla utrzymania zasadowości wewnątrz tkanki miękkiej, przez co wpływa na stabilność procesu kalcyfikacji. Potas jest również składnikiem barwników chromo- proteinowych perydyniny i neo-perydininy. Białka te występują u wielu korali i odpowiadają za różne odcienie różu i czerwieni. Biorąc pod uwagę to, że barwniki te występują również u bruzdnic (Dinoflagellata), przedawkowanie potasu może być więc jednym z czynników kontrolujących zakwit dino. Niektóre badania wskazują również, że ekspansja glonów włosowatych może być łatwiejsza przy wyższych poziomach potasu. Brak potasu objawia się wyblakłym kolorem różowym i czerwonym. Może mieć również wpływ na zwolnione przyrosty SPSów. W żadnym wypadku nie należy jednak wyciągać jednoznacznych wniosków, że brak przyrostów = niski poziom jonów potasowych.
Rysunek 3 – Optymalny poziom potasu odpowiada za ładne wybarwienie różowej A. millepora
Suplementacja
Na szczęście suplementacja potasu nie wymaga specjalnych umiejętności. Na rynku istnieje wiele preparatów do podnoszenia poziomu potasu w akwarium. Wystarczy zakupić buteleczkę i dozować według instrukcji. Natomiast generalnie odradzam suplementację potasu bez regularnych testów. Jak to ktoś powiedział – lepiej trzymać potas dużo za niski, niż niewiele za wysoki.
Podbijanie potasu za pomocą gotowych preparatów występujących w handlu jest najłatwiejszym sposobem i… najdroższym. Jeśli ktoś ma odrobinę chęci oraz wagę o dokładności, co najmniej 1g może pokusić się o wykonanie własnego preparatu, którego koszt wykonania nie przekroczy kilku(nastu) zł za litr stężonego płynu. Mimo, że ten sposób jest bardzo łatwy to jednak polecam go osobom, które rozumieją proces przygotowywania preparatu.
Przygotowanie preparatu chlorku potasu
Potrzebujemy wagę o dokładności, co najmniej 1g – waga kuchenna będzie ok.
Chlorek potasu (Najlepiej cz.d.a ale czystość spożywcza też wystarczy o ile jest bez antyzbrylacza) – rozpuszczalność KCl w wodzie to 355g/kg, co oznacza, że potrzebujemy opakowanie 500g (około 10zł plus wysyłka).
Woda RODi – ponad 1 litr
Butelka do przechowywania płynu np. PET
Wykonanie preparatu
- Za pomocą wagi kuchennej odważamy 1kg wody. Jeśli ktoś ma naczynie z dobrą podziałką to może odmierzyć 1L wody RODi.
- Wodę dobrze jest podgrzać w mikrofalówce do 30-40 stopni, aby ułatwić rozpuszczanie soli.
- Za pomocą wagi odważamy 355g soli KCl
- Wsypujemy sól do podgrzanej wcześniej wody mieszając do całkowitego rozpuszczenia, a następnie przelewamy do butelki typu PET Jest prawdopodobne, że na dnie zostanie trochę nierozpuszczonych kryształków. Istnieje też możliwość, że po ostudzeniu płynu, na dnie butelki wykrystalizuje się chlorek potasu. Nie ma to dużego znaczenia dla dalszej suplementacji. Po prostu nadmiar soli wykrystalizowuje w chłodnej wodzie.
- Po ostudzeniu płyn jest gotowy do suplementacji. Należy wyraźnie opisać butelkę, aby uniknąć potencjalnych pomyłek i np. podlewać tym płynem rośliny doniczkowych
Obliczenia i dozowanie
Masa molowa KCl to 74.55g/mol, a samego potasu 39.1g/mol.
Rozpuszczlność KCl w wodzie to 355g/kg
Do przygotowania naszego roztworu użyliśmy właśnie 355g KCl, co oznacza, że w naszym preparacie znajduje się 186g jonów K+, a w dawce 10ml – 1,86g K+
Preparat można wykonać dla różnych stężeń, ale jeśli wykonaliście go według powyższych instrukcji to w warunkach laboratoryjnych 10ml preparatu podniesie ilość potasu następująco:
w 50l o 37,2mg
w 100L o 18,6 mg;
w 200L o 9,3mg;
w 500L o 3,72mg.
Staramy się nie podnosić potasu o więcej niż 10mg na dobę, czyli np. przy 50-cio mg niedoborze podnosimy potas przez pięć kolejnych dni.
Mam nadzieję, że temat, jakim jest potas w akwarium rafowym wyjaśniłem zrozumiale. W przeciwnym wypadku pytajcie
[fb_button]
Literatura:
http://www.thriveaquatics.com/k-potassium-test.html
http://reefbuilders.com/2008/09/03/guide-of-sps-coral-coloration-make-them-more-vivid-bright/
http://www.reefcentral.com/forums/showthread.php?t=2123013
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC245817/pdf/jbacter00335-0046.pdf
http://en.wikipedia.org/wiki/Zeolite